سوریې د مارچ پر ۲۲مه د امریکايي ولسمشر ډونالډ ټرمپ هغه ناڅاپي اعلان وغانده چې وايي، واشنګټن به پر ګولان لوړو د اسرایلو حاکمیت په رسمیت وپېژني.
ولسمشر ټرمپ په پنجشنبه د وري په لومړۍ نېټه پر ټویټر په یوه پیغام کې ولیکل، د ګولان لوړې له سټراتیژیک او امنیتي پلوه د اسرایلو د دولت او سیمهییز ثبات لپاره مهمه او حساسه سیمه ده.
-
د سوریې غبرګون
سوریې بهرنیو چارو وزارت په یو بیان کې دا څرګندونې غیر مسولانه بللې دي.
د سوریې د بهرنیو چارو وزارت په یو بیان کې ویلي چې د ټرمپ وینا د اسرایلي صیهونیست رژیم په ړندو سترګو د امریکا پلوي ښيي.
بیان زیاتوي، د ګولان لوړې به د سوریې او عربو په ولکه کې وي او د ټرمپ څرګندونې دا حقیقت نه شي بدلولای.
-
د روسیې غبرګون
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت په جمعه په خپل غبرګون کې وویل، د ګولان لوړو دریځ بدلول به د ملګرو ملتونو د پرېکړهلیکونو مستقیمه سرغړونه وي.
انټرفکس خبري آژانس د روسیې بهرنیو چارو وزارت د ویاندې ماریا زاخارووا له قوله خبر ورکوي چې نوموړې د ولسمشر ټرمپ د څرګندونو په اړه په غبرګون کې وايي، د مسکو دریځ دا دی چې د ګولان لوړې په سوریې پورې اړه لري او په دې کې به بدلون رانهشي.
زاخارووا ویلي، پردې سیمه د سوریې د دولت حاکمیت د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د ۴۹۷م نمبر پریکړهلیک پر اساس تثبیت شوی دی.
- د ایران غبرګون
همدا راز ایران ویلي چې د اسرائیلو د قلمرو د یوې برخې په توګه د ګولان لوړو ته د رسمیت ورکولو په اړه د ټرمپ څرګندونې د منلو وړ نهدي.
د ایران د بهرنیو چارو وزارت په یوه بیان کې چې نن پر دولتي ټلوېزیون خپور ویلي، دا غیر قانوني پریکړه د منلو وړ نهده او دا حقیقت نهشي بدلولای چې د ګولان لوړې په سوریې پورې اړه لري.
تهران او مسکو د دمشق له اصلي متحدانو څخه دي، خو پر دوی سربېره عربي ټولنې او ترکیې هم د جولان د لوړو په اړه د امریکا د ولسمشر څرګندونې غیرقانوني بللي دي.
- د عربي ټولنې غبرګون
د عرب لیګ عمومي منشي احمد ابولغیظ پرون وویل، د ګولان لوړې د ملګرو ملتونو د پریکړهلیکونو له مخې د سوریې د قلمرو جز دی، خو اشغال شوې دي. ابولغیظ ویلي دي چې په دې اړه د ټرمپ خبرې بې ارتباطه دي.
- د ترکیې غبرګون
د ترکیې د بهرنیو چارو وزیر محمود چاووش اوغلو هم پر ټویټر په یوه بیان کې ویلي چې د هېوادونو ارضي بشپړتیا د نړیوالو قوانینو مهم اصل دی.
هغه ویلي چې د اسرایلو اقداماتو ته مشروعیت ورکول له نړیوالو قوانینو سرغړونه ده او نتیجه به یې یوازې په سیمه کې نور تشدد وي.
چاووش اوغلو لیکلي چې ترکیه د سوریې د ارضي بشپړتیا ملاتړ کوي.
که واشنګټن د ګولان لوړو پر سیمه د اسرایلو حاکمیت په رسمیت وپېژني نو دا به د امریکا په پالیسۍ کې د ستر تغییر نښه وي او د اسرایلو وزیر اعظم بنیامین نتنیاهو ته به له انتخاباتو یوه میاشت مخکې لا زیات سیاسي قوت ورکړي.
د ګولان لوړو سیمه چې ټول مساحت یې ۱۸۰۰ کیلومټر مربع دی، اسرایلو په ۱۹۶۷ ز کال کې له سوریې څخه ونیوله.
اسرایلو په ۱۹۸۱ کال کې هلته خپل قوانین نافذ کړل او عملاً یې د خپل قلمرو یوه برخه کړه، خو نړیوالې ټولنې تر اوسه هم دا اقدام په رسمیت نه دی پېژندلی.